top of page

Gaslighting: İlişkilerdeki Duygusal Manipülasyon Üzerine

Yazarın fotoğrafı: Uma PsikolojiUma Psikoloji

Güncelleme tarihi: 26 Oca


Gaslighting

Bir birlikteliği yürütmenin bazen hepimiz için yorucu, karmaşık ve zorlayıcı olduğu bir gerçek. Birini çok sevdiğimizde onlara olumlu olduğu kadar olumsuz özellikleriyle de kucak açarız. Ancak, genellikle fark edilemeyen yaygın bir tehditle karşı karşıya kalabiliriz - gaslighting. Bu duygusal manipülasyon çeşidi biçimi zihninize sinsice yayılabilir, kendinize duyduğunuz güvenin ve özsaygının temellerini sarsabilir. Bu blogda, gaslighting ile ilgili farkındalığı artırmak, belirtilerini tanımak ve bireyleri toksik bir zincirin içinden çıkarmak adına bir araya geliyoruz.


Gaslighting Nedir?

Gaslighting terimi, Gas Light (Gaz Lambası) isimli bir tiyatro oyunundan geliyor. Bu oyun, eşinin akıl sağlığını bozmaya çalışan bir kocanın evlerindeki gaz lambasının ışığını her defasında kısarak eşinin kendisinin körleştiğine inandırma çabasını konu alır. Eşi her defasında odanın ışığının daha da kısıldığını iddia etse de kocası bunu yalanlar ve eşinin kendisinden şüphe duymasına ve aslında yerinde olan akıl sağlığını vakit geçtikçe kaybettiğine inanmasına yol açar. 


Psikolojik bir perspektiften baktığımızda gaslighting, bir kişinin başka birini kontrol etmeye çalıştığı psikolojik manipülasyon biçimidir ve bu, gerçekleri, hafızayı veya akıl sağlığını sorgulamaya sebep olur. Bu yıkıcı davranış, sürekli eylemleri inkar etme, duyguları küçümseme veya hatta suçlamayı kurbanın üzerine yansıtma gibi çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir.


Gaslighting Türleri:


  • Kısıtlama (Withholding): İstismarcı olan partner karşısındakini anlamıyor gibi davranır ya da dinlemeyi reddeder. Gaslighting kullananlar alışkanlık haline getirilen şeyleri inkar eder ve kurbanın kendi algılarını sorgulamasına neden olur.


Örnek: “Daha fazla bu saçmalıkları dinlemek istemiyorum” veya “Kafamı kurcalamaktan vazgeç”


  • Geçersizleştiricilik (Countering): Duyguları geçersiz kılma, gaslighting'in temel özelliklerinden biridir. Bunu yapmanın bir yolu da istirmarcı olan partnerin karşı tarafın, herşeyi doğru hatırlamasına rağmen, kendi hafızasını sorgulamasına sebep olacak davranışlarda bulunmasıdır. 


Örnek: “Yine yanılıyorsun, zaten hiçbir şeyi doğru hatırlamıyorsun” 


  • Engelleme ve Saptırma (Blocking and Diverting): Gaslighting yapanlar sık ​​sık eylemleri için sorumluluğu reddeder ve suçlamayı kurbanın üzerine yükler. Bunun diğer bir yolu da istismarcı olan partnerin konuyu değiştirmesi veya karşısındakinin düşüncelerini sorgulamasından ibarettir. 


Örnek: “Bu da yine en yakın arkadaşının uydurması mı? Kafanızda kurmaya bayılıyorsunuz.” 


  • Önemsizleştirmek (Trivializing): İstismarcı olan partner karşısındakinin duyguları ve ihtiyaçları önemsizmiş gibi davranır ve buna partnerini de ikna etmeye çalışır.


Örnek: “Böyle önemsiz bir duruma bu kadar aşırı tepki vermeni anlamıyorum” 


  • Unutmak ve Reddetmek (Forgetting and Denial): Gaslighting yapanlar gerçekte olan olayı unutmuş gibi davranırlar veya verdikleri sözleri hiç söylememişler gibi davranırlar.


Örnek: “Neden bahsettiğini anlamıyorum, yine kafandan uyduruyorsun” 


Gaslighting, ilişkilerin dokusunu sessizce çürütebilen yıkıcı bir güçtür. Bu tabiri caizse sinsi duygusal manipülasyon biçimini açığa çıkararak, bireyleri gaslighting sinyallerini tanımaya, bu durumdan bir çıkış yolu bulmaya ve gelecekte daha sağlıklı, daha otantik bağlantılar kurmaya teşvik edebiliriz. Bir sonraki yazımızda gaslightinge uğradığınızı nasıl anlayabileceğiniz ve bu durum içerisinden nasıl çıkabileceğiniz üzerine konuşacağız.


Kaynakça:


Yazan: Psikolog Neslihan Çalışkan (Uma Psikoloji Staj Programı)


Randevu ve Bilgi için: Gaslighting


E-posta: info@umapsikoloji.com Telefon: +90 530 403 05 90


Sosyal Medya:




9 görüntüleme0 yorum

Son Yazılar

Hepsini Gör

Comments


bottom of page